Şair Profili

Şair Yusuf Nabi

00-00-0000 - 10-04-1712

Giryan İsek Ey Dil N’ola Canane Bizimdir

Giryan İsek Ey Dil N’ola Canane Bizimdir

Giryan isek ey dil n’ola canane bizimdir
Bahr-i gamiz ol gevher-i yekdane bizimdir

Sofi senin olsun yürü var gerdiş teshih
Biz rindleriz gerdiş-i peymane bizimdir

Huccetle senindir bilürüz savmea zahid
Ferman-i şeh-i aşk ile meyhane bizimdir

Peymaneşümar olmağiçün lazım olursa
Senden çekeriz sübha-i saddane bizimdir

Kimdir bizi men’eylecek bağ-i cinandan
Mevrus-i pederdir gireriz hane bizimdir

Hirba ko dolaşsun serine mihr-i münirin
Biz şem'a-i bezmiz per-i pervane bizimdir

Akl olsa safara-yi husumet bize Nabî
Gam çekmeziz andan dil-i divane bizimdir

Urfalı Şair Nâbi

Bu yazıda Nâbî üstâdın ‘bizimdir’ redifli gazelini okuyup anlamaya çalıştım.

Giryân isek ey dil n’ola cânâne bizimdir
Bahr-i gamız ol gevher-i yekdâne bizimdir

Ey gönül, bize ağlamak düştüyse ne var bunda; “bizim” diyebildiğimiz bir cânânımız varken buna niçin hayıflanalım?! Biz baştan başa gam denizi olmuşuz, herkesin peşinde koştuğu o eşsiz inci de bu denizin (bizim) derinliklerindedir, bizimdir.

[“Bizim” deyip sahiplendiğimiz öyle bir şeyimiz (cânânımız) var ki, ey gönül bu bahtiyarlık yanında döktüğümüz göz yaşı, lafını etmeye bile değmez. “İnci”ye ev sahipliği yapmak için deniz olmak gerekir, işte biz de onu yapmışız, gerçi gam denizi olmuşsak da ne gam!]

Sôfî seniñ olsun yürü var girdiş-i tesbîh
Biz rindleriz girdiş-i peymâne bizimdir

Ey sofu, yürü git yoluna; sen tesbihini döndürüp dur, onun devri senin olsun. Biz rindleriz, bize lazım olan, kadehimizi elden ele döndürmektir, biz bu devri benimseriz.
[…]

Hüccetle seniñdir bilürüz savma’a zâhid
Fermân-ı şeh-i aşkla meyhâne bizimdir

Elinde delîlin var, biliriz ki ibâdethane senindir ey zâhid. Sen de bil ki, aşk pâdişahının fermânı ile meyhâne de bize tahsîs edilmiştir, bizimdir.
[…]

Peymâne-şümâr olmağiçün lâzım olursa
Senden çekeriz sübha-i sad-dâne bizimdir

Ola ki, devirdiğimiz kadehleri saymak için lazım olur ise; sendeki doksandokuzluk tesbih var ya, işte onu kullanırız, o tesbih bizim sayılır.
[…]

Kimdir bizi men’ eyleyecek bâğ-ı cinândan
Mevrûs-i pederdir gireriz hâne bizimdir

Bizi Cennet’e girmekten kim alıkoyabilir şaşarım; o bize (Âdem) babamızdan miras kaldı; gireriz, ev bizim evimizdir.
[Şair zekası.. Kanaatimce gazelin en ilginç ve şöhretli beyti. Hz. Adem Cennet’te iken yeryüzüne indirilişine ve bizlerin de Hz. Adem’in soyundan geldiğimize atıfla vardığı sonuç; madem ki Hz. Adem bizim babamızdır ve Cennet de onun evi idi, o halde orası bizim de evimizdir. Dolayısıyla kimse insanı kendi evine girmekten men’ etmez, etmemesi gerek.]

Hırbâ ko dolaşsıñ serine mihr-i münîriñ
Biz şem’a-i bezmiz per-i pervâne bizimdir

Bırak, gökkuşağı güneşin başına dolansın dursun, onun hareketine tâbî olsun. Biz ancak meclisde bir ‘mum’uz, öyle görkemli gökkuşağımız yoksa da etrafımızda dönen bir pervane her zaman bulunur, ve onun kanatları bizimdir.
[…]

Akl olsa saf-ârâ-yı husûmet bize Nâbî
Gam çekmeziz andan dil-i dîvâne bizimdir

Ey Nâbî, akıl bizimle kendisi arasına husûmet safları ihdâs etse, duvarlar örse; bundan gam çekmeyiz, nasıl olsa deli gönül bizimdir.
[Bu da altı çizilmesi gereken bir beyit. Bu nasıl bir iyimserlik, bu nasıl bir dirayet ki akıl gibi paha biçilmez bir değerden mahrum kalınması halinde bile pes etmemenin bir yolunu ve gerekçesini bulup telkin ediyor. “Aklın sana sırtını dönse bile bir deli gönül sana yeter ey Nâbî, gam çekme!” diyebiliyor.]

-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-

İnsan bir kere müstağnî olmayagörsün. Zahiren malik olduğu hiç bir şey olmasa da doğru yere bakınca, gerçekte sahip olduğu hazineyi farkedip bu derece rahat olabiliyor demek ki.. Hey gidi koca şair, ruhun şâd olsun!