Nazım Hikmet Ran Hayatı ve Şiirleri

Şair Profili

Nazım Hikmet Ran

15-01-1902 - 03-06-1963

Prag

Prag

KÜLAHLI KULELER PIRAĞ ŞEHRİNDE

31 Kasım 1956. Prag’a akşam, yavaş yavaş çöküyor. Masal şehri ortasından bölen Vltava Nehri ağır ağır akıyor. Slavya kahvesindeki yuvarlak tahta masada oturan kızıl saçlı adam, Şarl Köprüsü’nün üstündeki heykeller kadar yalnız! Yazmaya başlıyor:

Külahlı kuleler Pırağ şehrinde,

Ağarınca akşamın üzerinde

Düşe giren dünyalar aydınlanır

İstanbul’da bir Memet var

Altısına bastı bu yıl.

20 Aralık 1956. Gri bir sabaha gözünü açan Prag yavaş yavaş uyanıyor. Dışarda sulusepken yağmaya başlayan karı seyrederken dalıp yine gidiyor. Burası Karaköy’e o kadar benziyor ki. Sanki şimdi ada vapuru iskeleye yanaşacak gibi:

Pırağ’da bir yandan ağarıyor ortalık

Bir yandan da kar yağıyor

Sulusepken

Kurşuni

Pırağ’da ağır ağır aydınlanıyor barok;

Huzursuz, uzak

Ve yaldızlarında kararmış keder.

Ölen bir yıldızdan uçup gelen kuşlara benziyor.

Dördüncü Şarl Köprüsünde heykeller.

YAHUDİ MEZARLIĞI VE ÖLÜMDEN BETER BİR ŞEY

Yine 20 Aralık 1956. Nazım Hikmet’le Prag sokaklarında dolaşıyorum. Önümüzden tek atlı bir yük arabası geçiyor. İşte Franz Kafka’nın mezarının olduğu, 40 bin Yahudi’nin yattığı mezarlık. Nazım Hikmet vatan hasretiyle yanıyor:

Pırağ’da bir araba geçiyor

Tek atlı bir yük arabası

Yahudi mezarlığının önünden.

Bir başka şehrin hasretiyle yüklü araba,

Arabacı ben.

Pırağ’da Yahudi mezarlığında sessiz soluksuz ölüm.

Ah gülüm, ah gülüm,

Muhacirlik ölümden beter..

Ve 17 Ocak 1957. Yine Slavya kahvesi. Sabah ayazı. Nazım yine tahta yuvarlak masasına oturmuş. O anı sanki onunla birlikte hissediyorum:

Ayaz, güneşli, yalansız,

Ayaz toz pembe ,

Havayi mavi ayaz.

Nerdeyse donacak kırmızı bıyıklarım.

Saat elifi elifine dokuz.

Bu dakka bu saniye

Hiç kimse bana düşman değil

Ve hiç kimse geçmiyor aklımdan

Geçilmiş kıyılar geri gelebilir diye

Bu dakka bu saniye

Sen beni seviyordun canım

Hiç kimseyi hiçbir zaman sevmediğin gibi

Şimdi de Prag’ın kalbinin attığı eski şehrin meydanındayım. Hani, 516 yıllık, dünyada eşi olmayan astronomikal saatin olduğu meydanda. Nazım’ın deyimiyle Hanuş Usta’nın saati. Eşi yok çünkü ikincisini yapamasın diye gözlerini kör etmişler. 29 Aralık 1956, öğle vakti. Yapayalnız saati seyreden Nazım Hikmet’i sessizce izliyorum:

Şair memleketten uzak,

hasretten delik deşik

Eski Kent’te duruyordu.

Meydanlıkta yapayalnız

Gotik duvar üstünde

Hanuş ustanın saati

On ikiyi vuruyordu.

Ve çanları çalan ölüm

Ve yukarda öttü horoz

Şair memleketten uzak,

Hasretten delik deşik

Etrafına dalgın baktı